Blog: Jong en overbelast: Mindfulness leert jongeren om te leven in het moment van Danielle Brunsting

Lees hier de Blog van Danielle gemaakt voor https://septemberonderwijs.nl/blog-mindfulness-jongeren/

Ja, natuurlijk kan het. Een leuk sociaal leven, gezond leven en diverse, uitdagende projecten en functies. Ik ben psychologe in de gezondheidszorg, eigenaar van een yogaschool, een praktijk in mindfulness en psychologie en ik geef les in mindfulness/yoga op een particuliere middelbare school. En oja, ik heb ook nog een gezin en kleine dierentuin thuis.
Of kan het toch niet?

Als ik soms alles op een rijtje zette werd ik al moe van de gedachte alleen. Ondanks dat ik alles even leuk en waardevol vind, was het vorig jaar toch tijd voor een verandering. Mijn psychologische basisbehoeften werden blijkbaar toch niet helemaal vervuld. Waar zat dat hem dan in?

Behoefte aan autonomie
In mijn verschillende banen voelde ik me competent en er was verbinding. Ik had succes en plezier in mijn werk. Waardoor had ik dan toch het gevoel dat er iets ontbrak? Elke dag was mijn agenda overvol. Mijn eeuwige valkuil: teveel te goed willen doen, zorgde ervoor dat ik nooit eens tijd had voor een stapje terug. Hoe leuk ik alles ook vond; ik werd geleefd door mijn agenda en had behoefte aan meer autonomie. Het was tijd voor verandering. En wel direct.

Ruimte voor iets nieuws
Ik bleef een zomer thuis, had volledig aandacht voor mijn gezin, deed aan mindfulness en yoga. Maar na een tijdje begon er toch weer iets te kriebelen. Na hele leuke gesprekken op het werk gingen er mooie, nieuwe deuren open. Mijn eerdere functies heb ik met een goed gevoel overgedragen. En ik ben gestart aan een nieuw project dat heel dicht bij de kern komt van mijn eigen reden tot verandering. Een project over geluk vinden in je werk.

Door deze nieuwe stap hervond ik mijn autonomie. Ik word niet meer geleefd, kan mijn week weer flexibel indelen en dat geeft nieuwe energie. Nu is het belangrijk om dit vast te houden en steeds heldere keuzes te blijven maken. Om niet in dezelfde fouten te vervallen heb ook ik een portie zelfcompassie nodig.

Jongeren moeten veel
De jongeren die ik zie in mijn praktijk en op school kampen met dezelfde problematiek. Zij hebben sterk het gevoel dat ze alle ballen hoog moeten houden. Dat ze het eigenlijk nooit goed genoeg doen. Alle tijd die ze hebben gaat op aan alles wat ‘moet’. En dan nog blijven er lange to-do-lists over als ze ’s avonds hun bed in stappen. De dingen die zij graag doen gunnen ze zichzelf niet, omdat ze nog zoveel ‘moeten’. Zij onderdrukken bepaalde behoeften, waardoor ze prikkelbaar en somber worden. Na verloop van tijd kunnen deze klachten leiden tot bijvoorbeeld depressie en/of burn-out. Op dat moment kunnen zij er echt niet meer omheen: er moet iets veranderen.

We leven in een prestatiegerichte maatschappij. Veel jongeren in deze tijd zijn extreem gemotiveerd en heel bevlogen. Zij streven prestigieuze doelen na als: “Ik moet hogere cijfers halen, ik moet een betere professional worden, ik moet snel carrière maken”. Doelen die als zware lasten kunnen drukken. Vooral als er een gebrek is aan betekenis; het weten waarom je iets doet of wilt. Iets wat voor de huidige generatie jongeren erg van belang is.

Mindfulness kan jongeren bevrijden

In de praktijk en op school merk ik dat jongeren enorm gebaat zijn bij mindfulness. Dit bied ik in de praktijk geregeld 1 op 1 aan in combinatie met yoga en het trainen van zelfcompassie. Al na een aantal sessies worden ze zich door observatie bewust van hun belemmerende gedachtepatronen. Vaak is dit een enorme bevrijding! De ernst van de klachten wisselt sterk per persoon. Opvallend is dat ook jongeren met een depressie of burn-out zich op deze wijze binnen afzienbare tijd beter voelen. De combinatie van een speelse, normaliserende aanpak, gericht op lichaam en geest werkt goed voor jongeren. Hierdoor hebben zij niet langer het gevoel dat ze een uitzondering zijn en dit geeft ruimte voor herstel.

Waar word je echt blij van?
Door mindfulness leer je momenten herkennen waarop een behoefte of een emotie wordt onderdrukt. Je leert om in plaats van te piekeren, de stap naar zelfcompassie te maken. Belangrijk hierin is het vinden van je “source of inward joy” ( John Stuart Mill); Waar word je blij van? Wanneer ervaar je het leven ten volle uit?

Voor die aspecten tijd inruimen maakt dat je je steeds bewuster wordt van de reis, in plaats van enkel gericht te zijn op de bestemming. Je leert je emoties vertrouwen als wijze raadgevers, in plaats van kleine monsters die moeten worden onderdrukt. Hierdoor maak je andere keuzes en het versterkt je emotionele veerkracht.

Jongeren onvoldoende in verbinding
Je kunt op die manier jezelf er langzaam aan laten wennen om met meer compassie naar jezelf te kijken en te verbinden met je innerlijke behoeften. Vanuit die verbinding met jezelf ontstaat een andere en diepere connectie met de wereld om je heen. Iets wat niet vanzelfsprekend is in deze tijd van digitale verbondenheid. Veel jongeren in mijn praktijk ervaren hierdoor juist een hoge mate van eenzaamheid. Vanuit die diepere verbinding met jezelf en de wereld om je heen ga je je krachtiger voelen. Je weet beter wat je wilt en met name waarom je het wilt. Hierdoor ervaar je meer autonomie.

Om jezelf scherp te houden kun je jezelf geregeld de volgende vragen stellen:

Door te luisteren naar jouw eigen waarden leg je je reis op een plezieriger manier af, omdat het meer betekenis heeft. Je geniet meer van de momenten in plaats van meteen een volgend doel te stellen. En het bijzondere is dat je waarschijnlijk steeds dichter bij je prestigieuze doelen in de buurt komt, doordat je plezier hebt in wat je doet.

Tips voor meer zelfcompassie:

  1. Luister naar jezelf
    Omarm je passie, motivatie en bevlogenheid, maar houd goed in de gaten of het voortkomt vanuit liefde of vanuit stress/angst. ‘ Plan’ momenten van rust in om te luisteren naar je emoties; je boodschappers. Hierdoor wordt je emotionele veerkracht versterkt. Het geeft je leven betekenis, je weet wie je bent en je weet waarom je iets doet of niet wilt doen (authenticiteit). Leef je leven volgens je eigen verwachtingen en niet die van een ander.
  2. Doe dingen waar jij blij van wordt
    Plan je leven om je lievelingsactiviteiten heen in plaats van andersom, je zal zien door de volgorde om te keren dat alle andere aspecten in het leven positief worden beïnvloed. Laat jezelf weer wennen aan ontspanning!
  3. Omarm je imperfecties
    Vanuit een liefdevolle verbinding met jezelf ontstaat de verbinding met de wereld om je heen. Door ook je kwetsbaarheden te kunnen omarmen (De moed van imperfectie: Laat gaan wie je denkt te moeten zijn – Brené Brown) geef je jezelf veerkracht om te groeien: groeigeluk!

In mijn lessen/trainingen maak ik vaak gebruik van de bodyscan, met afsluitend aandacht voor dankbaarheid. Dankbaar zijn voor iets op dat moment in je leven, of voor iets van langer geleden. Bijzonder is dat ik vaak terug hoor dat de jongeren op zo’n moment dankbaarheid ervaren dat mindfulness of yoga in hun leven is gekomen om te midden van die woelige zee de rust en stilte te kunnen ervaren. Mindfulness in combinatie met yoga en zelfcompassie zorgt ervoor dat jongeren die druk of neerslachtig binnen komen, kalm en met een glimlach op hun gezicht de deur weer uitgaan. Begin er vandaag nog mee!

Oefening: Ontwikkelen van ZELFCOMPASSIE

Spreek dagelijks rustig een paar minuten lang liefdevolle vriendelijkheidszinnen uit, gericht op de vraag wat heb ik nodig? Neem je tijd om per keer te luisteren naar je diepste behoeften. Personaliseer de zinnen (ik..) en laat ze echt voor jou van betekenis zijn, zodat je ze met een open en dankbaar hart kunt ontvangen. Bijvoorbeeld: ik gun mezelf rust, of ik wens dat ik af en toe wat aardiger ben voor mezelf, of ik sta mezelf toe moe te zijn of minder perfect te willen zijn, of ik ben blij met mezelf zoals ik ben. 

Verschillende reacties van jongeren na het afronden van de training: “ Ik ben vaker vrolijk”, “ik trek me minder aan van wat andere mensen vinden”, “ ik val sneller in slaap”, “ik ben minder bang voor stress en paniek omdat ik weet dat het voorbij gaat”, “ ik maak me minder vaak zorgen”, “ ik heb overdag meer energie en leer makkelijker”, ‘ ik wist niet dat ik zo rustig kon zijn”.

Zo leef je in het moment
Natuurlijk ontstaat er een bepaalde druk door de huidige tijdgeest, maar een groot deel van de druk leggen we onszelf op. Het ontwikkelen van (wat meer) zelfcompassie creëert een energieker en blijer mens. Hierdoor ga je op speelsere wijze het leven aan en reageer je anders op je omgeving. Door met elkaar meer compassie te ontwikkelen en aanwezig te zijn in het hier en nu, zijn we nog op tijd om bewust te genieten van je reis die het leven heet. Een boodschap die in het volgend gedicht krachtig tot uiting komt en ik in mijn werk vele wijze oude mensen heb horen verkondigen: Morgen is vandaag!

Gedicht: Momenten

Als ik mijn leven opnieuw zou kunnen leven zou ik in het volgende leven proberen meer fouten te maken.

Ik zou niet zo perfect proberen te zijn, ik zou meer ontspannen.

Ik zou dwazer zijn dan ik geweest ben,

In feite zou ik heel weinig dingen serieus nemen.

Ik zou minder hygiënisch zijn, meer risico’s nemen.

Ik zou meer reizen, ik zou meer naar zonsondergangen kijken,

Ik zou meer bergen beklimmen, ik zou meer in rivieren zwemmen.

Ik zou meer naar plaatsen gaan waar ik nog nooit ben geweest,

Ik zou meer ijs en minder bonen eten.

Ik zou meer echte problemen hebben en minder ingebeelde.

Ik was een van die personen, die verstandig en productief leefde,

elke minuut van zijn leven.

Natuurlijk had ik momenten van vreugde, maar als ik terug zou kunnen keren zou ik proberen alleen maar goede momenten te beleven.

Want, voor het geval je het nog niet weet, dat is waar het leven van gemaakt is: momenten.

Mis niet het nu.

Ik was een van die mensen die nooit ergens heengingen zonder thermometer, een zak warm water, een paraplu en een parachute.

Als ik opnieuw zou kunnen leven, zou ik lichter reizen. Als ik opnieuw zou kunnen leven, zou ik barrevoets lopen, van het begin van het vroege voorjaar tot aan het einde van de herfst.

Ik zou vaker in de carrousel stappen, vaker naar de dageraad kijken, vaker met kinderen spelen.

Als ik het leven weer voor me had.

Maar, zoals u ziet, ik ben 85 jaar oud en ik weet dat ik ga sterven.

Jorge Luis Borges (1899-1986)